काठमाडौं, नेपाल – जनपक्षीय पत्रकारिता जगतले आज कृष्ण सेन ‘इच्छुक’ स्मृति दिवसको स्मरण गर्दैछ। २०५९ साल जेठ १३ गते राज्य हिरासतमा निर्मम हत्या गरिएका पत्रकार तथा साहित्यकार कृष्ण सेन ‘इच्छुक’ को सम्झनामा आजको दिन विभिन्न कार्यक्रम गरी उनको स्मरण गरिँदैछ। यो दिन विशेषगरी द्वन्द्वकाल र राजनीतिक अस्थिरताका समयमा सत्य र अभिव्यक्तिको स्वतन्त्रताका लागि पत्रकारहरूले दिएको बलिदानको एक दुखद स्मरण हो।
कृष्ण सेन ‘इच्छुक’ लाई २०५९ साल जेठ ६ गते प्रहरीले पक्राउ गरेको थियो। दरबार हत्याकाण्डपछि राजा ज्ञानेन्द्रले सत्ता हातमा लिएको एक वर्ष पुग्दै गर्दा देश संकटकालको अवस्थामा थियो। प्रेसमाथि सेना र प्रहरीको व्यापक दमन थियो।
सेनको मृत्युको विवरण सुरुमा अस्पष्ट रहे पनि पछि यातना र गैरन्यायिक हत्याको भयावह कथा बाहिर आयो। कृष्ण सेन मारिएको ठाउँका प्रत्यक्षदर्शीमध्येका एक स्रोतले जनआस्था साप्ताहिकका सम्पादक किशोर श्रेष्ठलाई २०५९ साल जेठको अन्तिम साताको मंगलबार राति फोन गरेर साउतीको स्वरमा भनेका थिए, “कृष्णलाई मार्यो नि!”
सुरुमा मारिने व्यक्तिको नाम ‘कृष्ण’ मात्र भनिएकाले अन्योल भयो, किनकि त्यसबेला कृष्णध्वज खड्का र कृष्ण सेन ‘इच्छुक’ गरी दुई जना ‘कृष्ण’ नामका व्यक्ति पक्राउ परेका थिए। अन्योलताको बीच त्यो हप्ता समाचार नछापिएपछि अर्को सोमबार फेरि स्रोतको फोन आयो, “तपाईंहरू समाचार छाप्न डराउनु भएछ यार।” श्रेष्ठले “को कृष्ण हो, डिटेलमा भन्नु पर्यो!” भन्दा स्रोतले “त्यो पत्रकार कृष्ण के त!” भनेपछि मारिने व्यक्ति कृष्ण सेन ‘इच्छुक’ नै रहेछन् भन्ने पक्का भयो।
स्रोतले घटनाको विस्तृत विवरण दिँदै भन्यो, “बसेर केरकार गर्दागर्दै ढल्यो। औषधी नियमित खानुपर्ने, उसलाई मुटुको रोग पनि रहेछ। औषधी पनि खान नपाएको, अलिअलि गर्दागर्दै ढल्यो।” कृष्ण सेनको हत्या हुँदा त्यहाँ तत्कालीन भ्याली डिआइजी अमरसिंह शाह, नगर प्रहरीका इन्चार्ज बिक्रम थापा र ज्याङ्गो ज्यान भएका इन्स्पेक्टर कमल खाँड उपस्थित रहेको र उनीहरूले नै कुटेर मारेको स्रोतले बताएको थियो।
हत्यापछि सेनको शव पिकअप गाडीमा हालेर विष्णुमतीतिर सेलाइएको थियो। इन्काउन्टरमा मारिएको देखाउन शव पोल्नुभन्दा पहिला छातीमा दुईवटा गोली हानेर मुचुल्का बनाइएको थियो। स्रोतबाट यस्तो जानकारी पाएपछि २०५९ असार १२ गतेको जनआस्था साप्ताहिकमा ‘कृष्ण सेन पशुपतिमा खरानी’ शीर्षकमा ‘अलविदा कृष्ण सेन’ भनेर समाचार छापियो।
समाचार लेख्ने बेलामा तत्कालीन भ्याली डिआइजीलाई पुष्टि गर्न सोध्दा उनले “भाइ, लेख्नचाहिँ नलेख्नुहोस्, तर अलिअलि तीतोमीठो गर्दागर्दै गयो क्या” भनेको स्मरण गरिन्छ। अर्को हप्ता फलोअप स्टोरी गर्ने क्रममा पुरानो स्रोतलाई सेनलाई कसरी मारियो भनेर सोध्दा, उनै डिआइजीले कृष्ण सेनलाई “ल भन् ‘तँ ठकुरी, म पनि ठकुरी, राजा त झन् ठकुरी, तैँले के ठानेको छस् र के गर्न सक्छस्?'” भन्दै केरकार गरेको र कमजोर अवस्थामा रहेका सेनलाई सानो कोठामा लगेर भक्काभक्क हिर्काउँदा हिर्काउँदै मारिएको खुलासा भयो।
कृष्ण सेन ‘इच्छुक’ को बलिदानले पत्रकारिताको अपरिहार्य महत्वलाई पुनः पुष्टि गर्दछ। द्वन्द्व वा संकटका समयमा पत्रकारिताको भूमिका अझ महत्वपूर्ण हुन्छ, किनकि त्यस्ता बेला सत्यलाई दबाउने प्रयास गरिन्छ। पत्रकारहरूले जोखिम मोलेरै भए पनि लुकाइएका सत्यहरूलाई बाहिर ल्याउने काम गर्छन्, जसले लोकतन्त्रलाई बलियो बनाउन र न्याय स्थापित गर्न मद्दत गर्छ। कृष्ण सेन ‘इच्छुक’ स्मृति दिवसले हामीलाई पत्रकारिताको गरिमा र यसका लागि चुकाइएको मूल्यको सम्झना गराउँछ। यो दिन पत्रकारिताको स्वतन्त्रताको रक्षा गर्न र सत्यको खोजीमा लाग्ने पत्रकारहरूको सुरक्षा सुनिश्चित गर्नका लागि निरन्तर प्रतिबद्धताको आह्वान पनि हो। उनको बलिदानले नेपालको पत्रकारिता इतिहासमा एक अमिट छाप छोडेको छ र आगामी पुस्ताका पत्रकारहरूलाई सत्य र न्यायका लागि लड्न प्रेरित गरिरहनेछ।
क्याटेगोरी : समाचार
थप समाचार
धेरै पढिएका
प्रतिक्रिया